RESTORATİF DİŞ HEKİMLİĞİ NEDİR?
Restoratif diş hekimiği, diş sert dokularında meydana gelen defektleri tedavi ederek doğal dişlere estetik, fonksiyon ve yapısal diş bütünlüğünü tekrar kazandıran diş hekimliği branşıdır. Dişleri etkileyen defektlerin en yaygını diş çürükleridir. Diş çürükleri dışında, dişlerdeki kırık ve çatlakların onarılması, diş sert dokularındaki yapısal ve genetik bozuklukların restore edilmesi, diş renklenmelerinin düzeltilmesi restoratif diş hekimliğinin uygulama alanlarıdır.
DİŞ ÇÜRÜĞÜ NEDİR?
Ağızda bulunan bakterilerin şekerli ve unlu yiyecekleri sindirmesiyle oluşan asit, diş dokularını tahrip eder ve oyuklar oluşturur. Dişin sert dokusunda bakteriler nedeniyle oluşan kalıcı hasar diş çürüğü adını alır.
DİŞ ÇÜRÜMESİNİN TEDAVİSİ NEDİR?
Diş çürüğü sıklıkla dolgu ile tedavi edilir. Çürük nedeniyle oluşan defekt temizlenir, oluşan boşluk dezenfekte edilir ve dişinizin fonksiyonuna, anatomisine ve estetiğine uygun dolgu maddeleriyle onarılır.
Dişte oluşan çürüğün derinliği önemlidir. Diş pulpasına (diş sinirine) yaklaştıkça çürüğün dişte kalıcı hasar oluşturma ihtimali artar.
DİŞ ÇÜRÜĞÜ NASIL TESPİT EDİLİR?
Diş çürükleri, ağıziçi muaynede tebeşirimsi beyaz renkte, sarı-kahverengi ya da siyah renklenmelerle kendini gösterir. Ayrıca ağız içinde gözle görünemeyen çürüklerin tespiti radyolojik olarak yapılır. Diş çürüğünün varlığını, derinliğini, dişin hangi tabakalarını etkilediğini tespit etmek bakımından diş röntgenleri alınması önemlidir.
DİŞ DOLGUSU NEDİR?
Diş sert dokusunda çürük, kırık, çatlak nedeniyle oluşan defektlerin dolgu maddeleriyle restore edilmesidir.
Dolgu maddeleri dişin fonksiyonuna ve estetik görünümüne göre değişmekle birlikte, günümüzde temel dolgu maddesi kompozit rezin materyallerdir.
DOLGU MATERYALLERİ NELERDİR?
Dişinizdeki defektin boyutuna, dişinizin rengine ve anatomisine göre değişmekle birlikte belli başlı dolgu çeşitleri şunlardır:
- Kompozit dolgular: Cam,kuvars partikülleri ve akrilik reçine karışımından üretilen estetik dolgu olarak da bilinen dolgu çeşididir. Özel bir ışık ile polimerize edilir bu nedenle ışınlı dolgu olarak da bilinir. Günümüzde en sık kullanılan dolgu türüdür. Dayanıklılığı ve estetiği yıllar içinde oldukça geliştirilmiş, ideal bir materyaldir.
- Cam iyonomer dolgular: Diş dokularıyla oldukça uyumlu olan fakat kompozit dolguya göre dayanıklılığı daha az olan dolgu türüdür. Genellikle geçici dolgu olarak kullanılır.
- Amalgam dolgular: Gümüş renkli dolgu olarak da bilinir. İçeriğinde gümüş, kalay, bakır ve civa bulunur. Geçmişte en sık kullanılan dolgu maddesidir ve oldukça dayanıklıdır. İçeriğindeki civa bileşeni son yıllarda tartışma yaratmıştır fakat sağlığa direk etkisiyle ilgili yeterince kanıtlanmış bilimsel çalışma bulunmamaktadır. Estetik olarak tercih edilmemelidir.
- Altın dolgu: Çok dayanıklı ve sağlamdır fakat hem estetik olarak tercih edilmez, hem de oldukça yüksek maliyetlidir. Aynı sağlamlıkta daha estetik alternatifleri olduğu için çok nadir kullanılır.
- Porselen dolgu: Porselen dolgular, dişte madde kaybı çok olduğu durumlarda tercih edilir. Dişte madde kaybı çok olduğunda dolgu-diş bağlantısı zorlaşır. Bu durumlarda diş üzerine direk uygulanan dolgular yerine dişin ölçüsü alınarak laboratuvarda hazırlanan porselen dolgular çok iyi bir seçenektir. Porselen dolgular inlay-onlay olarak adlandırılır. Hazırlanıp dişe uygulanması birden fazla seans gerektirebilir.
DİŞ DOLGUSUNUN ÖMRÜ NE KADARDIR?
İdeal şartlarda sağlam materyallerle yapılmış dolgular çok uzun yıllar ağızda kalırlar. Diş dolgusunun ömrünü etkileyen faktörler şunlardır:
- Dişteki madde kaybının derecesi
- Dolgu materyalinin sağlamlığı
- Diş sıkma-gıcırdatma gibi alışkanlıkların bulunup bulunmaması
- Ağız bakımının iyi olup olmaması
- Beslenme alışkanlıklarıDiş dolgularının mutlaka düzenli aralıklarla kontrol edilmesi ve deforme olan dolguların yenilenmesi gerekir.Dolgunun deforme olmasıyla diş ve dolgu arasındaki bağlantı azalır ve mikrosızıntı meydana gelebilir ve bu durum dişin yeniden çürümesine neden olur. Bu durum çoğu zaman ağrı yapana kadar hasta tarafından hissedilmez. Mutlaka doktorunuz tarafından düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir.ÇÜRÜK DIŞINDA DOLGU GEREKTİREN DURUMLAR VAR MIDIR?Evet. Diş dokularında çürükten bağımsız oluşan aşınma-kırılma gibi durumlara çürüksüz diş lezyonları adı verilir ve yine dolgu ile tedavi edilir.
- Asitli beslenme
- Diş sıkma-gıcırdatma
- Düşme-çarpma sonucu dişin kırılması
- Uzun süre devam eden reflü
- Yanlış teknikle diş fırçalamaGibi durumlar diş dokularında hasara yol açabilir ve dolgu ile tedavi edilir.
DİŞ ÇÜRÜĞÜ AĞRIYA NEDEN OLUR MU?
Ağrı oluşması için çürüğün diş pulpasına çok yaklaşmış ya da ulaşmış olması gerekir. Dişler dıştan içe doğru mine-dentin-pulpa tabakalarından oluşur. Çürük derin tabakalara ulaştığında pulpa dokusundaki sinir lifleri uyarılır ve ağrı başlar. Ağrı hissettiren çürükler dolgu aşamasını geçip kanal tedavisi aşamasına ulaşmış olabilirler. Diş çürüklerinin tedavi edilmesi için ağrı oluşması beklendiğinde genellikle geç kalınmış olur ve dolgu yeterli olamayabilir. Bu nedenle ağrı başlamasını beklemeden düzenli kontrollerle çürük tespiti önemlidir.
DİŞ ÇÜRÜĞÜ ÖNLENEBİLİR Mİ?
Evet. Diş çürüğü bakteri plağının şekerli ve unlu gıdaları sindirip asit üretmesi sebebiyle oluşur. Gıdaların diş yüzeyinde kalmasını engellemek diş çürüğünü önlemenin ilk yoludur, bu nedenle günde en az iki kez doğru teknikle fırçalamak önemlidir. Ayrıca dişipi kullanımı çürüklerin önlenmesi için olmazsa olmazdır çünkü diş aralarındaki plak ancak dişipi ile temizlenebilir.
Dişlerdeki yapısal bozukluklar, genetik faktörler, tükrük salgısının mineral dengesi, bazı sistemik hastalıklar diş çürümesine yatkınlığı artırabilir.
Çocukluk çağından itibaren düzenli fırçalama alışkanlığı kazanılması, florlu diş macunu kullanılması, yılda iki kez düzenli diş hekimi kontrolü, dişipi kullanımı ile diş çürüğü oluşumu en aza indirilebilir.